دولت آقای روحانی از ابتدا در سیاست خارجی رویکرد گفتوگوی سازنده و تعامل را در پیش گرفته و تلاش کرده کشور را از شرایطی که با آن روبهروست خارج کند؛ اگرچه رویکرد سیاست خارجی ایشان در داخل با مقاومتهایی روبهرو بود. این مقاومتها ریشه در مسائل متعددی داشت. تحریمهایی که در هشت سال گذشته و بعد از قطعنامههای متعدد علیه جمهوری اسلامی ایران صادر شد، یک فضای ابهامآلود را در عرصه اقتصادی کشور شکل داده بود. از سویی گفته میشود که درآمد هشت ساله دولت گذشته حاصل از فروش نفت در کل تاریخ اکتشاف نفت بیسابقه بوده و یکی از سؤالهای اصلی همواره این بوده که درآمد ٨٠٠ میلیارد دلاری دولت گذشته از نفت چه شد و اثراتش را کجا باید دید؟ دولت روحانی وقتی سر کار آمد با حجمی از بدهی و فساد و رانت در لایههای پنهان و آشکار روبهرو شد. همین وضعیت نابسامان اقتصادی ابهامآلود باعث شکلگیری رانتهای متعدد پیچیده شده و بیشترین مقاومت را در برابر دولت روحانی، هم در عرصه داخلی و هم خارجی موجب شده است. اینکه هرروز پرونده جدیدی رو میشود و ابعاد بیشتر رانتهای دولت گذشته آشکار میشود، مشخصکننده این است که بخشی از این فسادها و رانتها بهنوعی در سایه تحریمها شکل گرفته است. اگر تأکید بر بهبود فضای اقتصادی کشور و رفع فساد سیستماتیک وجود دارد و اگر قرار بر مقابله و مبارزه با این نوع مفاسد باشد، بخشی از این مسیر را باید در سایه رفع تحریم و بازشدن گره سیاست خارجی پیمود. شاید به همین دلیل است که کارگزاران دولت که متولی وضعیت اقتصادی کشور هستند، روزبهروز به این ابعاد جدید و لایههای پنهان این رانتهای ناشی از تحریم پی میبرند و بخشی را هرازگاهی در جایی مطرح میکنند و احتمالا بخشی را هم نمیتوانند مطرح کنند. بههمیندلیل من فکر میکنم که روحانی بهدرستی به این نکته اشاره کرده است که با برداشتن تحریمها، بههرحال بساط خیلی از دلالان و رانتهای اقتصادی که در دولت گذشته شکل گرفته بود برچیده خواهد شد.